Trẻ con phù thũng có 2 thứ: khí thũng và thủy thũng.
- Khí thũng là do tỳ phế hư nhược mà ra, vì tỳ chủ cơ nhục, phế chủ bì phu, thổ yếu thì không sinh được kim, phế kim bị hư rồi lan ra khắp mình mà trên dưới đều phù thũng cả. Phép trị nên điều tỳ, hành khí làm chủ yếu.
- Thủy thũng là do thượng tiêu phiền khát, uống nước nhiều quá mà ra, vì tỳ thổ hư không chế ngự được thận thủy, thủy không bị thổ chế ngự nên chạy càn lên phổi, ra khắp bì phu mà sinh thũng. Phép chữa nên “kiện tỳ lợi thủy” làm chủ yếu.
1. Kinh trị trẻ con phù thũng, đại tiểu tiện đều không thông.
Cách trị:
- Hột bìm bìm đen 1 lạng (40g), Hột bìm bìm trắng 1 lạng. Cùng tán nhỏ, lấy lớp bột đầu, viên với nước giếng bằng hạt đậu xanh, mỗi lần uống 20 viên, sắc hạt cải củ, làm thang mà uống.
- Theo bài trên gia thêm Trần bì, thanh bì sao đều nhau.
2. Kinh trị trẻ con bị chứng hư thũng, đầu mặt và bìu dái đều phù cả.
Cách trị: Sử quân tử 1 lạng bỏ vỏ, tẩm mật ong 5 đồng (20g), nướng cho khô hết mật, tán nhỏ, mỗi lần dùng một đồng (4g) mà uống sau bữa ăn với nước cơm thì khỏi.
3. Kinh trị trẻ con trướng bụng vì thủy khí đọng lại mà sưng phù, bàng quang thực nhiệt, tiểu tiện đỏ gắt.
Cách trị:
- Hạt bìm bìm nghiền sống 1 đồng, dùng Thanh bì sắc làm thang mà uống vào lúc đói.
- Theo phương trên gia Mộc hương nửa phân (0.5g), tán nhỏ làm viên mà uống đều hay.
4. Kinh trị trẻ con phù thũng.
Cách trị: Xơ mướp, Hành, Tim bấc, ba vị đều nhau, sắc đặc mà uống và rửa thì khỏi.
5. Kinh trị trẻ con phù thũng sưng cả đầu và mình.
Cách trị: Hương phụ mễ, Sa nhân sao qua, hai vị đều nhau 2 – 4 đồng cân (8-16g) sắc uống rất hiệu nghiệm.
