Cá bống có nhiều loại như bống trắng, bống đen, bống mú. Theo sách Tuệ Tĩnh “cá bống vị ngọt mặn, tính bình không độc, tác dụng khoan trung, tiêu thức ăn ấm tỳ vị ăn nhiều ngày rất tốt” được dùng chữa đau ngực sườn do huyết ứ, cảm lạnh, viêm mũi dị ứng, khí hư, người già mệt mỏi do thiếu đạm.
Cá bống giàu protein, ít chất béo, có các vitamin B2, D, E, PP và chất khoáng Ca, P, Fe, S, Fe, P, Ca. Theo Đông y, cá bống vị ngọt mặn, tính bình, vào tỳ vị, can thận. Có tác dụng kiện tỳ ích khí, hòa vị, bổ can thận, cường kiện cân cốt, hành huyết mạch, tiêu tích trệ, lợi thủy, an thai. Dùng cho trường hợp cơ thể suy kiệt, yếu mỏi tay chân, ho suyễn, tiêu hóa kém.
Cá bống rất tốt cho người bị chứng tỳ hư bụng đầy, đàm thấp ho thở, đau tức ngực sườn, nhức mỏi, người bị hư nhược liên quan tỳ phế hư đàm thấp trệ dùng đều tốt... Dưới đây là một số món ngon - bài thuốc từ cá bống.
Cá bống, củ kiệu tươi, ớt, hành khô, hành lá, mắm muối, đường, mắm, tiêu gia vị vừa đủ kho ăn tuần vài lần.
Công dụng: Kiện tỳ hóa ứ, thông huyết mạch...
Chữa đau ngực sườn do huyết ứ; tỳ phế khí hư, ho đàm, cảm lạnh viêm mũi dị ứng, bụng đầy, tiểu đục, phụ nữ nhiều khí hư.
2. Cháo cá bống
Cá bống mú, gạo ngon, đậu xanh, hành hoa, giá đậu, rau mùi gừng hành gia vị vừa đủ nấu cháo ăn.
Công dụng: Kiện tỳ hóa thấp, bổ khí huyết...
Thích hợp cho trẻ em tỳ hư ăn kém, người già mệt mỏi do thiếu đạm, chứng ngoại cảm, nội thương, mệt mỏi ăn kém.
3. Canh cá bống hoa lý
Cá bống, hoa lý, hành, gừng gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
Công dụng: Bổ tâm tỳ, dưỡng khí huyết, an thần...
Trị chứng ăn ngủ kém, đau lưng tiểu đêm, sinh lý yếu.
4. Cá bống cuốn mỡ chài
Cá bống tượng, thịt heo xay, mộc nhĩ, mỡ chài, tỏi, hành, tiêu gia vị vừa đủ nấu ăn.
Công dụng: Bổ tỳ thận, dưỡng khí huyết...
Trị tỳ phế hư ăn kém ho khan, mệt mỏi, đàm thấp đau tức ngực sườn, người gầy khó lên cân.
5. Cá bống kho dứa
Cá bống, dứa, củ cải, hành củ, ớt, đường, tiêu, dầu ăn gia vị vừa đủ kho ăn.
Công dụng: Kiện tỳ vị, tiêu trệ, thanh thấp nhiệt...
Trị bụng đầy khó tiêu, ho thở đàm nhiều, ngực sườn đầy tức, chứng liên quan hư nhược, đàm thấp trệ.
6. Cá bống om mộc nhĩ
Cá bống tượng, mộc nhĩ, gừng, dầu ăn, hành củ, đường, tiêu, gia vị mắm muối vừa đủ om ăn.
Công dụng: Kiện tỳ hóa đàm, dưỡng khí huyết...
Trị chứng ngoại cảm nội thương, ho đờm nhiều, ăn kém, bụng đầy, chậm tiêu.
7. Cá bống kho củ cải
Cá bống, củ cải, hành, gừng, tiêu, đường, gia vị vừa đủ kho ăn.
Công dụng: Kiện tỳ tiêu trệ, hóa thấp. Trị bụng đầy chậm tiêu, đau tức ngực sườn, ho hen đàm nhiều, thừa cân...
8. Cá bống nấu canh rau hẹ
Cá bống, rau hẹ, thịt heo gia vị vừa đủ. Thịt, cá băm nhỏ tẩm gia vị trộn đều viên nấu canh rau hẹ.
Công dụng: Kiện tỳ, hóa thấp, ích dương... Chữa ho đau tức ngực sườn do đàm thấp huyết ứ, di mộng tinh, người sợ lạnh sợ gió...
9. Canh cá bống nấu lá lốt
Cá bống, lá lốt, hành, gừng gia vị vừa đủ nấu ăn.
Công dụng: Kiện tỳ hóa thấp, liễm hãn, bổ khí huyết... Chữa chứng phong tê thấp, đau nhức xương khớp; đổ mồ hôi tay chân; đầy bụng chậm tiêu, tiêu chảy, nôn.
10. Canh chả cá bống rau cải
Thịt cá bống bỏ xương băm nhỏ, rau cải cay, hành, tiêu, gia vị vừa đủ trộn đều làm chả nấu canh ăn.
Công dụng: Kiện tỳ hóa thấp, dưỡng khí huyết... Chữa tức ngực, đầy bụng chậm tiêu, phong thấp nhức mỏi.
